Król zwierząt
22 października 2023 wybraliśmy się grupowo (7 osób!) do Teatru Powszechnego na spektakl pt. „KRÓL ZWIERZĄT”, którego podstawą literacką są „Baśnie włoskie” Italo Calvino (m.in. „Król zwierząt”, „Wąż”, „Trzy psy” i „Papuga”).
Prezentacja Lombardii – Trzecia wyprawa Italomanów do Włoch
Zgodnie z tradycją podzieliliśmy się na żywo w Klubotece wrażeniami z naszej kolejnej włoskiej podróży z szerszym gronem odbiorców. Udało się – goście i humory dopisały.
IX Edycja Nagrody Literackiej im. Leopolda Staffa
14 października 2023 roku w Muzeum Literatury przy Staromiejskim Rynku po raz dziewiąty miała miejsce miła uroczystość. Spotkanie poprowadził Maciej A. Brzozowski członek Kapituły Konkursu.
Lombardia – urzekające połączenie jezior, gór i…
Nie planowaliśmy tego regionu na tegoroczną wyprawę, ale splotem różnych wydarzeń najwyraźniej nas przyciągał, żeby wchłonąć, zachwycić i jeszcze pozostawić przyjemne uczucie niedosytu…
Bliskie spotkania z Commedia dell’Arte
Dzięki dwóm wyjątkowym wydarzeniom zorganizowanym przez Włoski Instytut Kultury mieliśmy okazję poznać z bezpośredniego przekazu historię commedia dell’arte – kolebki teatru włoskiego, jak też przeżyć cały spektakl tego gatunku.
„Boska Komedia” w Teatrze Lalka – zachwycająca inscenizacja
Wygląda na to, że członkowie Italomanii zaczynają być fanami Teatru Lalka, bo kolejne przedstawienie we włoskich klimatach po „Ptaku Zielonopiórym” oczarowało nas totalnie!
Pier Paolo Pasolini subiektywnie
Na naszym spotkaniu 18 stycznia 2023 zajęliśmy się tematem planowanym od dawna, czyli przedstawieniem sylwetki Pier Paolo Pasoliniego. Planowaliśmy omówić go w 2022 roku – roku rocznicowym (100. rocznica urodzin), ale się nie udało. Spóźniliśmy się tylko troszeczkę…
Małpa na Pałacu Branickich – żart, fantazja czy zemsta Canaletta?
Prezentacja podczas Italomanii postaci Bernarda Bellota zwanego Canaletto i jego mistrzowskich wedut jako m.in. źródła powojennej rekonstrukcji architektury Warszawy, przyniosła bardzo zaskakujące odkrycie…
Pumo Pugliese
Pumo Pugliese to symbol szczęścia, regeneracji, zmartwychwstania i bogactwa. Nic dziwnego, że każdy chciał go mieć w swoim obejściu. Pumo odpędza zło i czuwa nad przywołaniem szczęścia spoza domu, stąd bywa umieszczane na balustradach balkonów, schodach, przy drzwiach i otworach…
Maestro Ennio Morricone
Premiera filmu „Ennio” w Polsce miała miejsce w okresie wakacji tj. 6 lipca 2022 r., ale temat krążył już wcześniej na naszych spotkaniach i wiedzieliśmy, że na ten dokument musimy wybrać się Italomanią w jak najszerszym gronie. Udało się!
Jarosław Mikołajewski – czuły narrator
Spotkanie prawdziwego HUMANISTY jest zawsze radością, tym większą, że takie spotkania nieczęsto się zdarzają. Humanisty i niezwykle ciepłego, serdecznego człowieka, życzliwego dla wszystkich, uprzejmego, uważnego…
Puglia 2022
Na ten wyjazd czekaliśmy długie i trudne trzy lata i wcale nie byliśmy pewni czy w związku z okolicznościami zewnętrznymi dojdzie do skutku. Doszedł szczęśliwie i przyniósł nam mnóstwo wspaniałych, ciekawych wrażeń i przeżyć!
Komaskowie – obecni, znani, nierozpoznawani
Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o historii sztuki z okolic jeziora Como, która wypłynęła w świat, to koniecznie musicie ich poznać: tę grupę murarzy, kamieniarzy, architektów, tynkarzy, inżynierów, malarzy, znaną pod tajemniczą nazwą Maestri Comacini, a w Polsce pod nazwą…
Gianni Rodari – włoski Brzechwa z Małym Noblem
Mistrz literatury dla dzieci i młodzieży uznawany za jednego z najważniejszych włoskich twórców XX wieku. Jego książki ciągle zachwycają aktualnością i innowacyjnym podejściem do młodego odbiorcy.
Procida – Mała Włoska Stolica Kultury 2022
Zgodnie z końcowym oświadczeniem Komisji Stolicy Kultury, wizja Procidy zatytułowana “La cultura non isola” – Kultura nie izoluje, jest niezwykle poetyckim przekazem płynącym z maleńkiej wyspy, który może dotrzeć do wszystkich.
Michał Anioł – Pieta i „zęby drania”
Chrystus, którego trzyma na kolanach Maryja w genialnej rzeźbie Michała Anioła Pieta, ma o jeden ząb za dużo i jest to detal co prawda mało widoczny, ale dla naukowców fascynujący. To piąty centralny siekacz zwany w renesansie „zębem drania” lub…
Dante Alighieri – wieczna inspiracja
W bieżącym roku mija 700 lat od śmierci Dantego Alighieri. Artysta z Turynu Enrico Mazzone złożył poecie szczególny hołd ilustrując przez 5 lat „Boską komedię” na 97-metrowym zwoju papieru metodą kropkowania. Tę tytaniczną pracę ukończył 28 stycznia 2021 roku.
Viola Organista Leonarda – dźwięk geniuszu
Polski artysta Sławomir Zubrzycki po ponad 500 latach zrekonstruował ze szkiców Leonarda da Vinci instrument wyglądem przypominający klawesyn, a brzmieniem orkiestrę smyczkową i to unikatowe dzieło jego pracy znane jest obecnie na całym świecie.
Il gelato italiano – włoskie lody
Tradycyjne smaki, zdrowe i oryginalne składniki oraz kunszt wykonania sprawiają, że włoskie lody są uwielbiane i znane na całym świecie. Prawdziwe, włoskie lody nie są produkowane masowo i przemysłowo. Wytwarza się je w tradycyjny, rzemieślniczy sposób. Lody muszą być świeże,…
Un caffè per favore! – kawa we Włoszech
Czy to w barze, czy w domu, możesz liczyć na Włochów przy kawie. Ale włoska kultura kawowa jest wyjątkowa, stanowi kulminację tradycji, zwyczajów i historii. Chociaż różne regiony mają swoje własne niewielkie różnice w zakresie parzenia kawy i kultury barowej,…
Claudio Monteverdi – ojciec opery
W historii muzyki są jednostki, które stanowią filary, których życie i twórczość pomagają nam nakreślić różne epoki praktyki muzycznej. Jedną z takich osób jest kompozytor Claudio Monteverdi, którego twórczość wyznacza granicę między renesansem a barokiem.
Pasta – włoski makaron to nie tylko spaghetti
Większość z nas myśli, że makaron narodził się na obszarze dzisiejszych Włoch. Jednak rodowód makaronu sięga w daleką przeszłość. W swoich najprostszych postaciach występował w różnych częściach kontynentu euroazjatyckiego, rozwijając się w sposób równoległy, niezależny, zróżnicowany i bez wzajemnych relacji…
Kopuła katedry Santa Maria del Fiore we Florencji
Kopuła katedry Santa Maria del Fiore we Florencji jest największą na świecie ceglaną kopułą! I jest bezsprzecznym symbolem Florencji. Włodarze miasta dokonali trafnego wyboru, Florencja zyskała kopułę przewyższającą świetnością inne i będącą przedmiotem zachwytu i dumy wielu pokoleń florentyńczyków.
Pizzaiuoli i historia pizzy
Wbrew powszechnemu przekonaniu, pizza nie pochodzi z Włoch. Jej początków trzeba szukać w starożytnej Grecji gdzie popularne były placki plankuntos, czyli cienkie ciasto, na które nakładano różne dodatki, natomiast Włochy mogą poszczycić się tym, że słowo pizza pierwszy raz właśnie…
Rafael Santi – boski artysta
Rafael żył w epoce owładniętej obsesją poszukiwania harmonii oraz idealnego piękna. Wielu sądziło, że to właśnie on je znalazł. Jeśli uznać, że artyści dzielą się na naśladowców natury i jej poprawiaczy, Rafael bez wątpienia należał do tych drugich.
Filippo Brunelleschi – wizjonerski architekt
Był przede wszystkim architektem, a poza tym złotnikiem, rzeźbiarzem, malarzem, inżynierem, matematykiem, wynalazcą – w malarstwie odkrył zasady stosowania perspektywy, co było kamieniem milowym w historii sztuki. Genialny konstruktor kopuły katedry Santa Maria del Fiore.
Kawałek Grecji na Salento
Setki lat przed Chrystusem przybywają na Salento kolonizatorzy greccy. Przynoszą swoją kulturę, czy może raczej cywilizację: porządek społeczny, polityczny, religię, liczne umiejętności, sztukę, swoje lary i penaty… i oczywiście – JĘZYK. Włoskie Południe będąc częścią Wielkiej Grecji, oczywiście posługiwało się…
Michał Waszyński – filmowiec, Żyd, gej, katolik, książę
Znany tylko historykom kina i to wybiórczo, niesłusznie zapomniany, został przywrócony, a właściwie odkryty dla szerszej widowni dzięki znakomitemu dokumentalnemu filmowi Elwiry Niewiery i Piotra Rosołowskiego „Książę i dybuk” z 2017 r. polecanemu wielokrotnie na Italomanii przez Janusza, naszego znawcę…
Il Canto degli Italiani – krótka historia hymnu włoskiego
Utwór ten powstał prawie 100 lat wcześniej, w 1847 roku. Autorem słów był młody poeta włoski Goffredo Mameli, uczestnik walk o niepodległość Włoch w 1849 roku, który zmarł w wieku 22 lat w wyniku ran odniesionych na polu bitwy. Autorem…
Historia języka włoskiego
Język włoski wspólny dla całej Italii, ten mówiony italiano standard i ten równoległy język gestów, ma swoją niezwykłą, unikatową historię narodzin, która sięga czasów Imperium Rzymskiego. Stoją za nią wielcy poeci sycylijscy i toskańscy, pisarze, ale też zwykli ludzie. Język włoski (wł. lingua italiana, italiano)…
Tiziano Terzani – podróżnik, reporter, mędrzec
to jeden z największych dziennikarzy naszych czasów, reporter i podróżnik, którego wielką miłością była Azja. Całe jego życie było podróżą przepełnioną mądrością i szczęściem, którego, jak sam mówił, miał więcej niż niejeden człowiek. Był świadomy tego, że odniósł sukces rodzinny,…
Drzewa oliwne na Salento
Wg dawnego greckiego mitu, drzewo oliwne to dar bogini Ateny dla ludzkości. Atena rywalizowała z Posejdonem, który podarował ludziom źródła – ze słoną wodą, więc nieprzydatne (inne teksty podają, że darem Posejdona był rumak). Atena podarowała sadzonkę oliwki, która zamieniła…
Matka wszystkich mgieł
Włosi to bardzo pomysłowy naród, potrafią sprzedać wszystko. W Wenecji Julijskiej, w prowincji Udine, w regionie Friulia znajduje się malutka, licząca niewielu ponad 300 mieszkańców, wioska Ariis. To tam właśnie mieszka i prowadzi swój bar „Kyrie Eleison” dwoje pomysłowych Włochów…
Włosi na Rodos
Ewa przywiozła nam prawdziwą bombę: Rodos był włoski! Przez ponad 30 lat mieszkali tu kolonizatorzy włoscy i do dziś widoczne są ślady ich pobytu na wyspie. Zdumieni, zaskoczeni i zaciekawieni wysłuchaliśmy relacji Ewy i małego wykładu z historii. Rodos należy…
Przesądy
Maja podzieliła się z nami wiedzą o włoskich przesądach, a trzeba wiedzieć, że Włosi są narodem potwornie przesądnym! Mając kontakty z Włochami od bardzo wielu lat, Maja wiedziała o tym zjawisku, ale my nie mieliśmy pojęcia ani o zjawisku, ani…
Panzerotti – zapiekane pierogi z Apulii
to wielkie pierogi z ciasta drożdżowego (takiego, jak na pizzę), smażone w głębokim tłuszczu. Nazwa tego dania pochodzi od słowa panza, które w lokalnym dialekcie oznacza „brzuch”. Farsz bywa różny.
Arrasy Rafaela w Kaplicy Sykstyńskiej
Z okazji tegorocznych obchodów 500 rocznicy śmierci Rafaela Santi (1843-1520) w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie miało miejsce wydarzenie bez precedensu, a była nim prezentacja po raz pierwszy wszystkich dziesięciu arrasów Rafaela z watykańskiej kolekcji. Arrasy pokazywane były wcześniej, ale po kilka sztuk i tylko na…
Karnawał wenecki – wielka maskarada
Karnawał w Wenecji łączy się z tematem, jaki ostatnio przerabialiśmy, czyli Commedia dell’Arte, a ponieważ omawialiśmy również Verdiego i jego opery to warto odnotować ciekawostkę. Otóż wydarzeniem kulturalnym, które rozpoczynało tegoroczny karnawał była opera Giuseppe Verdiego “La Traviata” w Palazzo Barbarigo, a 14 lutego…
Fabrizio De André – Faber per sempre!!!
Do końca życia był słuchany, grany i KOCHANY przez Włochów, którzy w wielu jego tekstach odnajdywali siebie. Jego niezwykła wrażliwość na nieprawości społeczne, los ubogich i wykluczonych, wrażliwość i miłość do natury sprawiły, że na trwałe zapisał się w sercach…
Bona Sforza d’Aragona – z ziemi włoskiej do Polski
Historia królowej Bony jest niezwykle wciągająca, bo o jej życiu czyta się tak, jakby czytało się wielowątkową powieść obyczajowo-sensacyjno-kryminalną! Bona Sforza d’Aragona (ur. 1494 Vigevano – zm. 1557 Bari) – od 1518 królowa Polski i Wielka Księżna Litewska, księżna Rusi, Prus…
“Zdrajca” film Marco Bellocchio
Nagrodzony kilkunastominutową owacją na festiwalu w Cannes, gdzie startował w konkursie, zgłoszony do Oscarów (nie wybrany do krótkiej lisy, a nasz TAK!), obsypany wieloma nagrodami, oparty na faktach „Zdrajca” w zaskakujący, świeży sposób podejmuje temat mafii. Staje się tak za…
Saline Margherita di Savoia – misa solna
Salina w Margherita di Savoia położona nad Adriatykiem, u podnóża Gargano, jest najważniejszą morską misą solną istniejącą i działającą we Włoszech, największą w Europie i drugą (zaraz po Boliwii) na świecie. Rozciąga się na odcinku około 20 km, ma ok.…
“Va pensiero” – Riccardo Muti
W ramach uroczystych obchodów 150-tej rocznicy zjednoczenia Włoch wystawiono słynne dzieło Giuseppe Verdiego “Nabucco” i stało się coś, czego nie widziano od czasów Verdiego. Dyrygent Riccardo Muti zaproponował, by pieśń chóru na bis wykonać wspólnie. Tym pomysłem dosłownie “porwał” widownię!…
Opera “Rigoletto” – kryminał w trzech aktach
Premiera, która miała się odbyć 1850 r. w Teatro la Fenice w Wenecji, została zablokowana przez austriacką cenzurę. W ramach ostrych targów i osiągniętego kompromisu przeniesiono historię z Paryża do Mantui, Sekwanę zastąpiło Lago di Mezzo, król stał się księciem,…
Giuseppe Verdi – autor wielkich oper
Żył i tworzył w trudnych czasach. Na jego oczach rodziło się państwo włoskie i był to poród bitewny, pełen nadziei, ale też gniewu i rozczarowania. Włosi walczyli o przyszłość z całą swoją południową pasją. Kiedy w 1840 roku chór niewolników…
Historia opery – włoskie korzenie
Powstanie opery zawdzięczamy działalności grupy kompozytorów, filozofów, poetów i muzyków włoskich z końca XVI wieku, nazywanej Cameratą Florencką (Camerata Florentina) skupioną wokół mecenasa, humanisty, hrabiego Giovanniego Bardiego.
Commedia dell’Arte – komedia ludowa
Commedia dell’Arte – typ widowiska scenicznego powstały we Włoszech, przedstawiany od połowy XVI w. do końca XVIII w. Wędrowne zespoły komediantów rozpowszechniły ten gatunek przedstawień w wielu krajach europejskich, także w Polsce.
Polityka monetarna starożytnego Rzymu
Temat, którym historycy rzadko się zajmują, bo jest mało źródeł o ekonomii starożytnego Rzymu okazał się zaskakująco ciekawy. W Imperium Rzymskim rozciągającym się na przestrzeni 4.000 km od Bretanii do Eufratu i nazywanym państwem światowym, liczącym od 200 do 300…
Zbiory spaghetti w Ticino
Pierwszy na świecie telewizyjny fake news, z włoskim makaronem w roli głównej, który wyemitowała 1 kwietnia 1957 r., brytyjska telewizja BBC jako starannie przygotowany materiał dokumentalny Spaghetti-Harvest in Ticino.
Bibliomotocarro – wędrowna biblioteka
Antonio La Cava jest emerytowanym nauczycielem gimnazjum, który z Ferrandiny, w prowincji Matera, gdzie uczył przez 42 lata, wyjeżdża rano swoim Bibliomotocarro, czyli wędrowną biblioteką i odwiedza małe miasteczka w regionie południowych Włoch, aby zdobyć nowych czytelników, zaszczepić im miłość…
Italia dwa spojrzenia – wystawa w Michałowicach
Nasza wyprawa do Michałowic na wystawę obrazów Pauliny Kopestyńskiej i Laury Federici i odkrycie, że jest to gmina, która od 15 lat prężnie współpracuje z miasteczkiem Vico del Lazio leżącym ok. 70 km od Rzymu i która ma na swoim koncie wiele wydarzeń wynikających ze współpracy. W…
Polityka w starożytnym Rzymie
Jak to się stało, że upadła silna republika i zamieniła się w dyktatorskie cesarstwo. Był to okres w historii starożytnego Rzymu trwający od upadku królestwa w 509 p.n.e do początku cesarstwa w 27 p.n.e. Przełomowym wydarzeniem było zdobycie w roku…
Bond w Materze
W Sassi di Matera kręcone były początkowe sceny filmu i zgodnie z zapowiedziami producenta wzięli w nim udział liczni statyści, w tym zwykli mieszkańcy miasteczka. Na nagraniu widać jak słynny Aston Martin, którym zwykle porusza się legendarny agent, ucieka przed…
Maria Montessori – edukacja alternatywna
Nikomu nie przyszło do głowy, że dzieci rozwijają się przez zabawę! Maria Montessori postanowiła poświęcić się pracy z dziećmi. Została pracownicą nowo powstałej szkoły dla upośledzonych dzieci, gdzie wraz z innym młodym lekarzem, Giuseppem Montesano, przebywała z dziećmi nieustannie, obserwując…
Amaro Lucano – duma południa Włoch
Historia Amaro Lucano jest ściśle powiązana z historią rodziny Vena. Zaczyna się od fabryki ciastek Cavalier Pasquale Vena i trwa do obecnej chwili funkcjonowania firmy, zarządzanej przez czwarte pokolenie rodziny, która z pasją, determinacją i autentycznością produkuje cenny likier.
Bazylika św. Mikołaja w Bari – św. Mikołaj Cudotwórca
Bazylika uważana jest za symbol miasta i jeden z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej we Włoszech, będący celem pielgrzymek zarówno dla katolickich, jak i prawosławnych wiernych, ponieważ jest to światowy ośrodek kultu św. Mikołaja.
Castel del Monte – wielka zagadka
Jeden z najdziwniejszych architektonicznie, a jednocześnie najbardziej zagadkowych zamków nie tylko we Włoszech, ale i na świecie. Z lotu ptaka jego idealnie symetryczna sylwetka niczym nie przypomina innych średniowiecznych zamków.
Polignano a Mare – najsłynniejsza plaża
Kiedyś była to twierdza chroniona murami zaś od strony morza klifami i skałami, w której stacjonował garnizon wojskowy dla zabezpieczenia szlaków handlowych, a dziś to perełka Adriatyku i Apulii leżąca ok. 35 km od Bari.
Grotte di Castellana – cud natury
Grotte di Castellana to jeden z najbardziej niezwykłych cudów natury Apulii i całych Włoch i jedna z największych atrakcji przyciągająca turystów z całego świata. Groty położone są u bram Doliny Itria, ok. 1 km od miejscowości Castellana Grotte.
Alberobello – miasto bajkowych trulli
Domki trulli to jeden z apulijskich skarbów wpisanych w 1996 r. na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nazwa Alberobello pochodzi od słów: albero – drzewo i bellum – wojna, co ma swoje historyczne uzasadnienie, ponieważ dawniej mieszkańcy wytwarzali dla swoich władców…
Locorotondo – “okrągły blask”
Nazwa Locorotondo pochodzi od łacińskiego Locus Rotundus, czyli okrągłe miejsce. Powstało około 1000 roku i pierwotnie nosiło nazwę Casale San Giorgio, niedługo potem Casale Rotondo, następnie Luogorotondo…
Ostuni – Città Bianca
Ostuni położone jest na trzech wzgórzach na wysokości 218 m n.p.m. (około 8 km od wybrzeża). Ze względu na kolor ścian budynków zwane jest Città Bianca (Białe Miasto), a ze względu na stare gaje oliwne, znajdujące się na terenie gminy,…
Matera – kamienne miasto
To unikatowe miasto uważane jest za jedno z najdłużej nieprzerwanie zamieszkałych miejsc na świecie obok takich miejsc jak Damaszek czy Jerozolima, dlatego turystom i filmowcom kojarzy się z czasami wczesnochrześcijańskimi, a nawet prehistorycznymi.
Liquore Strega – legendarny likier ziołowo-korzenny
Jeden z najsłynniejszych i najbardziej klasycznych likierów świata. Jego niezwykły żółty kolor pochodzi od dodawanego doń szafranu i właśnie intensywny korzenny zapach likieru bierze się z szafranu, ale też z cynamonu i lukrecji. Do jego produkcji używany jest: piołun, owoc…
Historia tiramisu
Ten boski deser, król słodyczy, znany i kochany nie tylko we Włoszech, jest przepyszny i właściwie banalny w przygotowaniu, a składa się na niego: biszkopt nasączony bardzo mocną kawą espresso i likierem, krem z sera mascarpone, jajek i cukru, a…
Franciszek Maria Lanci – wszechstronny architekt
Patronem ulicy przy której mieści się Kluboteka i gdzie się spotykamy jest Franciszek (Francesco) Maria Lanci, – polski architekt pochodzenia włoskiego. Studiował architekturę w rzymskiej Akademii św. Łukasza. Otrzymał złoty medal za pracę dyplomową – projekt restauracji rzymskiego kościoła S.…
“Włoska sztuka dobrego gotowania” – Pellegrino Artusi
To historia jedzenia napisana z dużym poczuciem humoru, fenomenalna podróż przez włoskie i nie tylko smaki i lekcja szacunku do produktu oraz ludzi, których się karmi. Obowiązkowa lektura dla kulinarnych pasjonatów, w której opisy przepisów brzmią tak poetycko, że zamiast…
Etruskowie – co o nich wiemy?
Etruskowie zamieszkiwali teren środkowych Włoch, między rzekami Arno i Tyber. Czasowo byli obecni również w Lacjum i w Kampanii, a także nad Padem. Przez czas jakiś opanowali tereny od Alp po Neapol.