Pierwszy na świecie telewizyjny fake news, z włoskim makaronem w roli głównej, który wyemitowała 1 kwietnia 1957 r. brytyjska telewizja BBC jako starannie przygotowany materiał dokumentalny Spaghetti-Harvest in Ticino. Widzom stacji zaserwowano trzyminutowy materiał opowiadający o wyjątkowo udanych zbiorach na plantacji spaghetti w miejscowości Ticino w południowej Szwajcarii. Ticino, leżące ok. 130 km na północ od Mediolanu to Szwajcaria włoskojęzyczna, gdzie językiem urzędowym kantonu jest włoski, natomiast językiem mówionym jest lombardzki. Na terenie Ticino znajduje się włoska enklawa Campione d’Italia, kantor Ticino, zgodnie z art. 1 Konstytucji Szwajcarii jest demokratyczną republiką włoskiej kultury i języka, co było dla mnie dużym zaskoczeniem. Telewidzowie ujrzeli drzewa, z których zwisały długie nitki makaronu, zbierane przez uśmiechnięte rodziny. Zebrane plony rolnicy układali na specjalnych kocach, służących do suszenia makaronu na słońcu. Richard Dimbleby, reporter BBC zdradzał rozmaite tajniki niezwykłych zbiorów. – Uprawa spaghetti w Szwajcarii nie odbywa się oczywiście w ogromnej skali włoskiego przemysłu. Jestem pewien, że wielu z was mogło widzieć obrazy z ogromnych plantacji spaghetti na Nizinie Padańskiej. Jednak dla Szwajcarów jest to raczej sprawa rodzinna. Dziennikarz wytłumaczył nawet, dlaczego nitki makaronu osiągają jednakową długość. – Jest to wynik wielu lat cierpliwych wysiłków hodowców roślin, którym udało się wyprodukować doskonałe spaghetti. Innym powodem spektakularnych zbiorów miało być “zniknięcie ryjkowca spaghetti, maleńkiego stworzenia, którego działania spowodowały wiele szkód w przeszłości”.
Materiał okazał się wielkim sukcesem, a w siedzibie stacji rozdzwoniły się telefony. Widzowie koniecznie chcieli wiedzieć, w jaki sposób można wyhodować własne drzewa spaghetti. Domorosłym ogrodnikom doradzano “umieszczenie gałązki spaghetti w puszce sosu pomidorowego”. Nawet Sir Ian Jacob, ówczesny dyrektor generalny BBC, uwierzył w istnienie makaronowych plantacji. Po krótkim czasie stacja przyznała się do stworzenia fake newsa i przeprosiła wszystkich, którzy poczuli się oszukani.
Skąd reporterzy BBC wpadli na tak niezwykły pomysł? Trop prowadzi do Charlesa de Jaegera, operatora kamery pracującego wówczas w brytyjskiej telewizji. Podobno, gdy uczęszczał on jeszcze do szkoły, jego nauczyciel powiedział kiedyś swojej klasie, że są „tak głupi, że uwierzyliby mu, gdyby powiedział im, że spaghetti rośnie na drzewach”.
Jak widać, w tę historię uwierzyły nie tylko dzieci.
Brytyjczycy uchodzili za jeden z najbardziej światłych narodów, jednak w latach 50. dla większości z nich telewizja była jedynym oknem na świat i warto jednocześnie dodać, w związku z pokazanym materiałem, że na Wyspach spaghetti nie cieszyło się wielką popularnością. Potrawy z makaronem dopiero stopniowo zdobywały uznanie konsumentów, ale materiał na temat niezwykłego pochodzenia spaghetti niewątpliwie przyczynił się do popularyzacji tego włoskiego dania.
Przypisy
1. https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/spaghetti-rosnie-na-drzewach-pierwszy-telewizyjny-fake-news/8bxcg4x
2. Zdjęcie tytułowe z filmu BBC Spaghetti-Harvest in Ticino