Włochy to kraj przesądów, wiary w dni gorsze i lepsze, w magię przedmiotów… Nie będziemy tu zgłębiać tematu, został już wcześniej opracowany na naszej stronie.
Tu zajmiemy się tylko jednym: amuletem Pumo Pugliese.
Już w czasie naszej pierwszej wyprawy do Apulii zwróciliśmy uwagę na często powtarzający się symbol. Widywaliśmy go na balustradach, schodach, w ogrodach… praktycznie wszędzie. Zaczęliśmy dopytywać się o jego znaczenie i usłyszeliśmy, że jest to Pumo Pugliese, Portafortuna, czyli przedmiot przynoszący szczęście.
Kiedyś automatyczny tłumacz przetłumaczył tę nazwę jako „Różaną pąkę” i tak różana pąka weszła do naszego grupowego żargonu 😉
Ale skąd się to wzięło?
Nazwa pochodzi od rzymskiej bogini Pomony. Musimy cofnąć się daleko, daleko w przeszłość.
Ok. I w. p.n.e. na terenie dzisiejszej Apulii pojawili się starożytni rzymianie, przynosząc swoją kulturę i wierzenia. Pomona była boginią sadów, ogrodów i owoców. Nie tylko tych rosnących na drzewach, ale i oliwek i winnej latorośli.
Nie wiem, w jaki sposób wierzenia przełożyły się na przedmiot, ale pewne jest, że rzemieślnicy apulijscy wytwarzali już takie amulety wieki temu.
Pumo Pugliese ma kształt pąka (różanego lub akantu) otulonego listkami (akantu). Pąk gotowy do otworzenia się i rozkwitu, symbolizował czystość, miał pomyślne znaczenie odnoszące się do płodności, do rodziny, która rodzi się i rośnie, do dobrych życzeń i pomyślnych przyszłych zdarzeń. To symbol szczęścia, regeneracji, zmartwychwstania i bogactwa. Nic dziwnego, że każdy chciał go mieć w swoim obejściu. Pumo odpędza zło i czuwa nad przywołaniem szczęścia spoza domu, stąd bywa umieszczane na balustradach balkonów, schodach, przy drzwiach i otworach okiennych.
Początkowo tylko najzamożniejsze rodziny stać było na ceramiczny amulet, bowiem ceramika była bardzo droga. Często Pumo było personalizowane jakimiś elementami heraldycznymi, by wyróżnić rody. Tradycyjnie pąk otulały cztery listki, ale zdarzało się i sześć, co symbolizowało wielkie bogactwo.
Z czasem na Pumo Pugliese stać było wszystkich. Obecnie często bywa wybierane na prezenty, również prezenty ślubne.I tak właśnie być powinno: żeby amulet działał, należy go otrzymać jako prezent, w żadnym wypadku nie kupować go dla siebie samego!!!
Znaczenie miał również kolor:
– błękitny i niebieski przynosił spokój, przewidziany był dla chłopców z racji narodzin lub chrztu
– różowy był idealny dla panny młodej i dla małych dziewczynek z okazji narodzin lub chrztu
– czarny, czerwony lub bordo jest odpowiedni dla młodych, modnych, którzy posiadają nowoczesny, designerski dom
– żółty lub pomarańczowy przeznaczony jest dla mam, które chętnie umieszczą go w swojej kuchni
– biały jest odpowiedni na każdą okazję.
Ewolucji ulegała także forma. Obecnie można spotkać Pumo w kształcie szyszki, o pomarszczonej, nie gładkiej powierzchni.
Często wytwarza się przedmioty codziennego użytku wykorzystując ten szczęśliwy kształt – przede wszystkim lampiony, świeczniki i lampy.
Zamierzaliśmy przywieźć z naszej drugiej wyprawy do Apulii jakiś prezent dla Kluboteki. Zbliżała się uroczystość Dziesiątych Urodzin, a Klubotece mamy przecież wiele do zawdzięczenia. Nasz wybór padł na Różaną Pąkę. Wybraliśmy kolor biały, chociaż wtedy nie znaliśmy znaczenia kolorów.
Mamy nadzieję, że nasz prezent będzie działał w Klubotece najlepiej, jak jest to możliwe!!!
Przypisy
- Zdjęcie tytułowe – Pumo Pugliese w Otranto zdj. italomania.org
- https://www.laterradipuglia.it/gli-itinerari/la-puglia-da-vedere/grottaglie-ceramiche/il-pumo-pugliese-un-simbolo-dellartigianato-e-della-tradizione
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomona_(bogini)
- https://www.laterradipuglia.it/2021/arte-cultura/scopri-il-vero-significato-del-pumo-pugliese.htm
