Saliny w Margherita di Savoia
Salina w Margherita di Savoia położona nad Adriatykiem, u podnóża Gargano, jest najważniejszą morską misą solną istniejącą i działającą we Włoszech, największą w Europie i drugą (zaraz po Boliwii) na świecie. Rozciąga się na odcinku około 20 km, ma ok. 5 km szerokości i zajmuje 4500 hektarów basenów wodnych. Roczna produkcja soli wynosi od 5 do 7 milionów kwintali.
Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z czasów Starożytnego Rzymu (III w. p.n.e.). Pierwotnie osada, która była położona na terenie dzisiejszego miasta nazywała się się Salinis. Nazwa ta pochodziła od soli wydobywanej tam z bagien solnych. Później miasto nazywało się Salapia. W XII w. n.e słone mokradła znajdowały się pod jurysdykcją Canne i dlatego nazywały się Salinae Cannarum Sancta Maria de Salis. W 1294 r. Terytorium Canne, a w konsekwencji misy solne, zostały przyłączone do Barletty, przyjmując w ten sposób nazwę Saline di Barletta. Obecną nazwę (od 1879 r.) miasto zawdzięcza królowej Małgorzacie Sabaudzkiej (Margherita di Savoia). Mieszkańcy nazywają się Margheritani lub Salinari.
A czym zasłużyła sobie Margherita, że miasto nosi jej imię?
Margherita di Savoia (Małgorzata Sabaudzka), a dokładnie Margherita Maria Teresa Giovanna di Savoia (ur. 20 listopada 1851 w Turynie, zm. 4 stycznia 1926 w Bordigherze) – królowa Włoch w latach 1878-1900, żona króla Humberta I.
Była córką Ferdynanda, księcia Genui i Elżbiety Saksońskiej, wnuczką Karola Alberta – króla Sardynii. 22 kwietnia 1868 poślubiła swojego bliskiego kuzyna, Humberta. 11 listopada 1869 Małgorzata urodziła syna, Wiktora Emanuela, księcia Neapolu i późniejszego króla Włoch. Małgorzata bardzo szybko stała się królową uwielbianą przez naród ze względu na swą dobroć i pobożność. Nowa władczyni wprowadziła istotne zmiany na dworze, dotychczas dość surowym i prostym, organizując między innymi wystawne bale, które przyciągały licznych gości. Jej mąż został zamordowany w 1900 roku i wówczas uhonorowano ją tytułem królowej matki. Wspierała artystów i pisarzy, fundowała instytucje kulturalne np. Società del Quartetto oraz Casa di Dante.
Pozyskiwanie soli
Ciekawa jest sama produkcja soli. Sól morska powstaje na wskutek parowania soli z wody morskiej. Specjalny system destylacji pozwala na uzyskanie soli z dużą zawartością cennych składników i na pozbycie się szkodliwych siarczanów i gipsu. Sól morska składa się w 99% z chlorku sodu. Pozostały 1% to chlorek magnezu, potas, fluor, fosfor, jod i inne cenne składniki, które nadają soli bogatych wartości odżywczych. W pierwszym basenie zbiera się woda pochodząca bezpośrednio z morza. Zostaje ona zasilana wodą morską poprzez śluzy wodne, które otwierają się podczas przypływów.
Basen ten jest połączony z kolejnym, najgłębszym basenem, w którym woda paruje i z których, przy pomocy specjalnych kanałów, jest ona rozprowadzana do kolejnych, coraz płytszych basenów. To tak zwane serce salin, gdzie woda morska paruje i gdzie powstaje skorupa solna. Sól zbierana jest już o świcie. Im wcześniej, tym lepiej. Dlaczego? Mówi się tutaj, że praca przy żniwach soli, to jedna z najcięższych prac. Nic w tym dziwnego: tafla soli odbija promienie słoneczne, które „palą” skórę i rażą w oczy. W połączeniu z wysoką temperaturą powietrza i ciężką fizyczną pracą musi to dawać efekt istnego piekła. Teraz już wiadomo, dlaczego zbieracze soli ubrani są często w długie spodnie i długi rękaw. Obowiązkowe są tu kalosze. Produkowane są tutaj sole morskie, które nie zawierają żadnych substancji antyzbrylających. Sole po skrystalizowaniu się są dodatkowo suszone. Dzięki temu, że poddawane są procesowi suszenia, możemy z powodzeniem stosować je w młynkach i solniczkach.
Rezerwat przyrody Salina di Margherita di Savoia
Rezerwat przyrody Salina di Margherita di Savoia jest chronionym obszarem przyrodniczym Apulii utworzonym w 1977 r. Zajmuje powierzchnię 3 871 ha w prowincji Barletta-Andria-Trani. Graniczy z dwoma innymi obszarami chronionymi: rezerwatem przyrody Il Monte i rezerwatem przyrody Masseria Combattenti. Jego słone mokradła (dialekty solne Saléne), które wychodzą na Adriatyk, są największe w Europie i drugie na świecie.
W 1979 r. (DM 30.05.1979) zgodnie z Konwencją Ramsarską obszar został uznany za mokradło o międzynarodowej wartości. Na terenie rezerwatu znajduje się Muzeum Historyczne Salina, umieszczone w starym magazynie soli przylegającym do XVI-wiecznej Torre delle Saline. Wewnątrz rezerwatu znajduje się także obserwatorium przyrodnicze „Salpi”.
Rezerwat zajmuje się nie tylko produkcją soli, ale tworzy również siedlisko oraz miejsce postoju dla migrujących ptaków. Można zaobserwować takie gatunki jak: świstun zwyczajny, kaczka norowa, cyraneczka, fulica, szablodziób, czapla biała, sokół, pustułka, ibis kasztanowaty, kulik wielki, czapla nadobna, mewa koralowa i mewa różowa, myszołów, jastrząb bagienny, sokół wędrowny, flaming różowy oraz wiele innych.
Dlaczego flaming różowy jest różowy?
Okazuje się, że upierzenie jest wynikiem pożywienia bogatego w czerwony barwnik – astaksantynę. W procesie pozyskiwania soli w pewnym momencie zawartość soli w salinach jest większa, niż w wodzie morskiej. Przy odpowiednich warunkach pogodowych (temperatura, światło) namnażają się tam maleńkie skorupiaki i plankton, które zawierają czerwony barwnik- astaksantynę.
Skorupiaki zaś stanowią pożywienie m.in. flamingów, ibisów czerwonych, łososi i pstrągów. Te organizmy również magazynują barwnik w skórze oraz tkance tłuszczowej, co jest przyczyną ich charakterystycznego zabarwienia. Flamingi są z natury białe. Ich upierzenie nabiera wspaniałego różowego zabarwienia właśnie dzięki pożywieniu, czyli czerwonym skorupiakom. Do tego flamingi są, jak się okazuje, wspaniałymi „makeup artystami”.
Przy pomocy dzioba rozmazują sobie na piórach oleistą wydzielinę bogatą w czerwony barwnik, wytwarzaną przez gruczoły znajdujące się pod ogonem. Szczególnie w okresie godowym dbają one o swój różowy „makijaż”.
Terme di Margherita di Savoia
Na terenie Salin znajduje się uzdrowisko. W celach leczniczych wykorzystuje się błoto i ługi macierzyste zawarte w zbiornikach do wydobywania soli. Wysoka zawartość bromu i jodu sprawiają, że wody są wyjątkowo skuteczne w leczeniu problemów ginekologicznych, dermatologicznych, otolaryngologicznych, rehabilitacji funkcji ruchowych, wentylacji płuc i zabiegów inhalacyjnych. Woda macierzysta wykorzystywana w SPA wraz ze szlamem pochodzi ze zbiorników, w których wytrącił się chlorek sodu. Typowy czerwony kolor wynika z obecności wiciowców pierwotniaków Dunaliella Salina w bardzo wysokim stężeniu. Wykorzystanie Salin w celach leczniczych datuje się od lipca 1930 r. To czasy współczesne, ale właściwości terapeutyczne zasolonych wód znane są od czasów starożytnych. Podobno wypoczywał tu i regenerował siły Hannibal (210 p.n.e).
Włoskie Saliny są francuskie
W październiku 2019 r. Saliny w Margherita di Savoia zmieniły właściciela i zostały sprzedane Francuzom z wielkiej korporacji SALINS DU MIDI razem z Salina di Sant’Antioco na Sardynii.
Aktualizacja 2022-05-13
W maju 2022 roku ITALOMANIA miała nareszcie możliwość zobaczyć saliny “na żywo”. Po dwóch pandemicznych latach, kiedy podróże były niemożliwe, w końcu wybraliśmy się do Włoch i ponownie do Apulii. Do salin trafiliśmy w przedostatnim dniu pobytu, wracając z Gargano do Bari.
Chyba obiecywaliśmy sobie więcej… Okazało się, że nie jest możliwe wejście na teren z bardzo prozaicznego powodu: cały czas trwało tam pozyskiwanie soli i co chwilę do taśmociągu podjeżdżały olbrzymie, wyładowane ciężarówki/wywrotki. Poinformowano nas, że turyści o tej porze nie są wpuszczani ze względów bezpieczeństwa, ale po południu – owszem. Tylko że po południu byliśmy już w Trani i później w Bari….
Mogliśmy przyjrzeć się rozładunkowi soli i nawet zabrać worek soli na pamiątkę – prosto z saliny! Trzeba przyznać, że śnieżnobiała góra robi wrażenie! Część z nas zrobiła sobie spacer ścieżką rowerową wzdłuż mis solnych. No i zobaczyliśmy flamingi… białe o tej porze roku!
Przypisy
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Apulia
2. https://www.dauniatur.it/wp/2014/04/04/riserva-natur
3. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Apulia;3870519.html
4. http://www.apuliatasteofitaly.com/pomysly/dla-zdrowia-i-ur
5. https://it.wikipedia.org/wiki/Riserva_naturale_Salina_di_
6. http://www.margheritadisavoia.com/la-salina/la-salina-di-margherita-di-savoia.html
7. https://pl.tripadvisor.com/Attraction_Review-g494954-d4196
8. https://www.dauniatur.it/wp/2014/04/04/riserva-naturale-salina-di-margherita-di-savoia/?lang=pl
9. https://viaggiareinpuglia.it/at/31/parco/680/it/Saline-di-Margherita-di-Savoia
10. https://www.viaggiaescopri.it/visita-alle-saline-marghe
11. http://www.comune.margheritadisavoia.bt.it/citta-e-territori
12. https://www.puglia.com/margherita-di-savoia/https://translate.google.com/translate?hl=pl&sl=it&u=https
13. https://www.ilsole24ore.com/art/le-saline-margherita-savoia-cedute-francesi-salins-ACAoDmf
14. https://www.newsfood.com/la-salina-di-margherita-di
15. https://pl.wikipedia.org/wiki/Margherita_di_Savoia
16. Zdjęcie tytułowe z ditestaedigola.com
